chap24-exer

Chapitre 24

Exercices de grammaire

Traduire les phrases suivantes.

..	1 - Militibus ex praeda vicenos quinos denarios divisit, duplex centurioni, triplex equiti. Liv.	..
..	2 - Nostis insolentiam Antoni, nostis amicos, nostis totam domum.	..
..	3 - Martia ter senos proles adoleverat annos, et suberat flavae jam nova barba comae.	..
..	4 - Philippus cum audisset Dardanos transgressos fines regni superiora Macedoniae evastare, dilectu raptim per urbes Macedonum habito cum sex milibus peditum et quingentis equitibus circa Stobos Paeoniae improviso hostes oppressit. Liv. 33. 19	..
..	5 - Consulatum in senos plerumque menses dedit defunctoque circa Kal. Jan. altero e consulibus neminem substituit improbans exemplum vetus Canini Rebili uno die consulis.	..
..	6 - Militibus M. Livius quinquagenos senos asses divisit; tantundem C. Claudius absentibus militibus suis est pollicitus cum ad exercitum redisset, Liv.	..
..	7 - Haec et his similia laeti audiere juvenes; ingrata senioribus erant, maxime propter Philippum, sub quo diutius vixerant.	..
..	8 - Here duo nomenclatores mei - habent sane aetatem eorum qui nuper togas sumpserint - ternis denariis ad laudandum trahebantur. Tanti constat ut sis disertissimus. Hoc pretio quamlibet numerosa subsellia implentur, hoc ingens corona colligitur, hoc infiniti clamores commoventur, cum datum est signum. Opus est enim signo apud non intellegentes, ne audientes quidem; nam plerique non audiunt, nec ulli magis laudant. d'après Plin. Ep. 2, 14 laudo, are : applaudir, crier bravo, faire partie de la claque.	..

Un triomphe éclatant.

Merito ergo et diis immortalibus, quantus maximus poterat, habitus est honos, quod ingentem victoriam facilem etiam fecissent, et imperatori triumphus est decretus. [...] Lucius tulit in triumpho signa militaria ducenta viginti quattuor, oppidorum simulacra centum triginta quattuor, eburneos dentes mille ducentos triginta unum, aureas coronas ducentas triginta quattuor, argenti pondo centum triginta septem milia quadringenta viginti, tetrachmum Atticorum ducenta viginti quattuor milia, cistophori trecenta viginti unum milia septuaginta, nummos aureos Philippeos centum quadraginta milia, vasorum argenteorum - omnia caelata erant - mille pondo et quadringenta viginti tria, aureorum mille pondo viginti tria. Et duces regii, praefecti, purpurati duo et triginta ante currum ducti. Militibus quini viceni denarii dati, duplex centurioni, triplex equiti. et stipendium militare et frumentum duplex post triumphum datum; proelio in Asia facto duplex dederat. triumphavit anno fere post, quam consulatu abiit.

Tite-Live 37, 59.

Escarmouches.

Postero [Hevetii] die castra ex eo loco movent. Idem facit Caesar equitatumque omnem, ad numerum quattuor millium, quem ex omni provincia et Haeduis atque eorum sociis coactum habebat, praemittit, qui videant quas in partes hostes iter faciant. Qui, cupidius novissimum agmen insecuti, alieno loco cum equitatu Helvetiorum proelium committunt; et pauci de nostris cadunt. Quo proelio sublati Helvetii, quod quingentis equitibus tantam multitudinem equitum propulerant, audacius subsistere non numquam et novissimo agmine proelio nostros lacessere coeperunt. Caesar suos a proelio continebat, ac satis habebat in praesentia hostem rapinis, pabulationibus populationibusque prohibere. Ita dies circiter quindecim iter fecerunt uti inter novissimum hostium agmen et nostrum primum non amplius quinis aut senis millibus passuum interesset.

César, Guerre des Gaules, 1, 15

Sosie et Mercure

   Mercurius
Quo ambulas tu, qui Volcanum in cornu conclusum geris?
Servos esne, an liber?
     Sosia
                                  Utcunque animo collibitum est meo.
     Mercurius
Aisne vero?
     Sosia
                 Aio enim vero.
     Mercurius
                                         Verbero!
      Sosia
                                                        Mentiris nunc!
     Mercurius
Possum scire, quo profectus, cujus sis, aut quid veneris?
     Sosia
Huic rei huc eo, heri sum servos; numquid nunc es certior?

Mercurius
Quid apud hasce aedes negotii est tibi? Mane.
     Sosia
                                                              Immo quid tibi est?
     Mercurius
Rex Creo vigiles nocturnos singulos semper locat.
     Sosia
Bene facit; quia nos eramus peregre, tutatus est domi.
At nunc abi sane : advenisse familiares dicito.
     Mercurius
Nescio quam tu familiaris sis : nisi nunc tute hinc abis,
familiaris accipiere faxo haud familiariter.

     Sosia
Hic, inquam, habito ego, atque horunc servus sum.
     Mercurius
                                                                         At scisne quomodo?
Faciam ego hodie te superbum, nisi hinc abis.
      Sosia
                                                                      Quonam modo?

Mercurius
Auferere, non abibis, si ego fustem sumpsero.

Sosia
Quin, me esse hujus familiae familiarem praedico.[...]

     Mercurius
Haecine tua domus est?
      Sosia
                                  Ita, inquam.
     Mercurius
                                                      Quis herus est igitur tibi?
     Sosia
Amphitruo, qui nunc praefectus est Thebanis legionibus. [...]
Sosiam vocant Thebani, Davo prognatum patre. [...]
     Mercurius
Cujus es?
     Sosia
                  Amphitruonis, inquam, Sosia.
     Mercurius
                                                                  Ergo istoc magis,
quia vaniloquus, vapulabis: ego sum, non tu, Sosia.
     Sosia
Ita di faciant, ut tu potius sis, atque ego, te ut verberem.

     Mercurius
Etiam muttis?
     Sosia
                   Jam tacebo.
     Mercurius
                                   Quis tibi herus est?
     Sosia
                                                               Quem tu voles.
     Mercurius
Quid igitur? qui nunc vocare?
     Sosia
                                                  Nemo nisi quem jusseris.
     Mercurius
Amphitruonis ted esse aiebas Sosiam.
     Sosia
                                                          Peccaveram:
nam Amphitruonis socium nunc me esse volui dicere.

Plaute, Amphitryon, I, 1 (passim)