A. - Traduire :

1 - Multis cum lacrimis Caesarem complexus obsecrare coepit ne quid gravius in fratrem statueret. - 2 - Ipse, cum primum pabuli copia esse inciperet, ad exercitum venit. - 3 - Diutius cum sustinere nostrorum impetus non possent, alteri se in montem receperunt, alteri ad impedimenta et carros suos se contulerunt. - 4 - placuit Caesari ut ad Ariovistum legatos mitteret : velle sese summis utriusque rebus cum eo agere. - 5 - Rex cum magnae partis harum regionum tum etiam Britanniae imperium obtinebat. - 6 - Equos eodem remanere vestigio adsuefecerunt, ad quos se celeriter, cum usus est, recipiunt. - 7 - Neque decretum exaudiri consulis prae strepitu et clamore poterat, neque cum decresset quisquam obtemperabat. - 8 - Supplicia eorum qui in furto sint comprehensi gratiora deis immortalibus esse arbitrantur; sed, cum eius generis copia defecit, etiam ad innocentium supplicia descendunt. - 9 - Eo cum venisset, civitatibus milites imperat certumque in locum convenire jubet. - 10 - Recordare tempus illud, cum Curio maerens jacebat in lecto.


                   B. - Traduire les phrases suivantes extraites des Tusclanes II

1 - Fuisti saepe, credo, cum Athenis esses, in scholis philosophorum. - 2 - Definis tu mihi, non tollis dolorem, cum dicis asperum, contra naturam vix quod ferri tolerarique possit. - 3 - Quis gladiator, cum decubuisset, ferrum recipere jussus collum contraxit ? - 4 - Cum igitur praecipitur ut nobismet ipsis imperemus, hoc praecipitur, ut ratio coerceat temeritatem. - 5 - Se ipse armabit, ut tamquam hosti sic obsistat dolori. Quae sunt ista arma ? Contentio, confirmatio sermoque intimus, cum ipse secum : " Cave turpe quicquam, languidum, non virile ". - 6 - Sunt enim quaedam animi similitudines cum corpore. Ut onera contentis corporibus facilius feruntur, remissis opprimunt, simillime animus intentione sua depellit pressum omnem ponderum. - 7 - Ingemuisse Epaminondam putas, cum una cum sanguine vitam effluere sentiret? Imperantem enim patriam Lacedaemoniis relinquebat, quam acceperat servientem. Haec sunt solacia summorum dolorum. - 8 - Pompeius (dixit) cum audisset Posidonium graviter esse aegrum, quod vehementer ejus artus laborarent, voluisse tamen nobilissimum philosophum visere. - 9 - Si omnia fugiendae turpitudinis adipiscendaeque honestatis causa faciemus, non modo stimulos doloris, sed etiam fulmina fortunae contemnamus licebit, praesertim cum paratum sit illud ex hesterna disputatione perfugium.


               C. - Traduire ce passage de Tite-Live (Livre 1, 10)

Per se ipsum nomen Caeninum in agrum Romanum impetum facit. Sed effuse vastantibus fit obvius cum exercitu Romulus levique certamine docet vanam sine viribus iram esse. Exercitum fundit fugatque, fusum persequitur: regem in proelio obtruncat et spoliat: duce hostium occiso urbem primo impetu capit. Inde exercitu victore reducto, ipse cum factis vir magnificus tum factorum ostentator haud minor, spolia ducis hostium caesi suspensa fabricato ad id apte ferculo gerens in Capitolium escendit; ibique ea cum ad quercum pastoribus sacram deposuisset, simul cum dono designavit templo Jovis fines cognomenque addidit deo: "Juppiter Feretri", inquit, "haec tibi victor Romulus rex regia arma fero.

Remarques
         nomen Caeninum : la population de Caenina (une ville du Latium)
         Jupiter Feretrius : Jupiter Férétrien ( celui qui remporte les dépouilles)